Orgel
Orgel Gereformeerde Kerk Appingedam: Historie en Dispositie
Lees hier de uitgebreide versie
Historie van het Orgel
Het huidige orgel in de Gereformeerde Kerk van Appingedam dateert uit 1949. Het verving een orgel van H.J. van de Molen, dat oorspronkelijk in 1899 was gebouwd voor de vorige kerk. Dit orgel werd in 1927 in de nieuwe kerk geplaatst door Hendrik Vegter uit Usquert, maar al snel bleek dit orgel te klein.
De vader en ooms van Klaas Bolt bespeelden het vroegere orgel. Tijdens diensten kon het gebeuren dat een broer een andere van de orgelbank drukte om het spelen over te kunnen nemen.
Plannen voor het huidige orgel ontstonden in 1946. Het orgel werd door Pels uit Alkmaar geleverd in 1949 onder advies van mr. Arie Bouman.
Het oude orgel werd verkocht aan een kerk in Arnhem; geen onderdelen werden overgenomen. Vanwege problemen met de speeltafel werd het binnenwerk tijdens de bouw vervangen. Ko Brons, destijds organist van de kerk, maakte samen met Arie Bouman de Dulciaan 8 voet voor manuaal 2. Brons speelde vanaf 1926 op het oude en daarna op het nieuwe Pelsorgel en was hoofdorganist vanaf 1938.
Uitbreidingen en Wijzigingen (1968)
In 1968 voltooide de firma Verschueren het orgel, enigszins afwijkend van de oorspronkelijke plannen:
- De Nasard werden verplaatst van manuaal 1 naar manuaal 2.
- Nieuwe registers werden toegevoegd, zoals de Octaaf 2 voet op manuaal 1 en de
vernieuwde Dulciaan op manuaal 2. De Nachthoorn 2 van manuaal 2 werd vervangen
door een Gemshoorn 2, en de Sesquialter verviel, op de lege plaats kwam de Nasard van
manuaal 1 te staan. De Scherp 5 sterk werd 4 sterk. Een Terts (uit de Sesquialter?) werd
op een apart laadje toegevoegd. - De Fagot 16 vt werd toegevoegd aan het pedaal.
Deze wijzigingen onder advies van de heren Oosterhoff en Vetter verbeterden de draagkracht en
registratiemogelijkheden voor gemeentezangbegeleiding.
Bijzonderheden
Henri Grados heeft bijgedragen aan de Franse intonatie van de tongwerken. In de jaren 2014, 2015, en 2017 zijn diverse onderhoudswerkzaamheden door Mense Ruiter uitgevoerd.
Huidige Dispositie
| Manuaal 1 (C-g3) | Manuaal 2 (C-g3) |
| Holquintadena 16 vt (P) | Baarpijp 8 vt (P) |
| Prestant 8 vt (P) | Salicionaal 8 vt (P) |
| Roerfluit 8 vt (P) | Prestant 4 vt (P) |
| Octaaf 4 vt (P) | Gedektfluit 4 vt (P) |
| Octaaf 2 vt (V) | Nasard 2 2/3 vt (P, van man 1) |
| Fourniture 3 st (P) | Gemshoorn 2 vt (V) |
| Mixtuur 4 à 5 st (P) | Terts 1 3/5 (P/V) |
| Trompet 8 vt (P/V) | Scherp 4 st (P) |
| Koppel Man1+2 | Dulciaan 8 vt (V) |
| Koppel Man 2+1 | Tremulant manuaal 2 |
| Tremulant manuaal 1 | |
| Pedaal (C-f1) | |
| Bourdon 32 vt (P) | |
| Subbas 16 vt (P) | |
| Prestantbas 8 vt (P) | |
| Gedekt 8 vt (P) | |
| Koraalbas 4 vt (P) | |
| Fagot 16 vt (V) | |
Bronnen: "Een kerk op weg, 150 jaar Gereformeerden in Appingedam", websites van Pels en Verschueren, informatie van Jaap Brouwer en eigen onderzoek door organist Ties Wildeboer.